AKBAŞ IRKI DNA PROFİLİ ÇALIŞMALARI

Akbaş çoban köpeklerinin ırk geçmişlerinin belirlenmesi için DNA örnekleri incelenecek

ESKİŞEHİR’de yetiştirilen Akbaş çoban köpeklerinin, ırk geçmişlerinin belirlenmesi için Türkiye’nin çeşitli illerinden getirilen 30 köpekten kan örnekleri alındı. Alınan örnekler, Ankara Veteriner Fakültesi’nde incelendikten sonra sonuçları Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Sağlık Enstitüleri’ne (National Institutes of Health) gönderilerek Akbaş köpeklerine benzerlik gösteren Altaylar’da bulunan 33 bin yıllık ‘Altay köpeği’, 18 bin yıllık ‘Altay yavrusu’ fosilleri ve Sibirya kurtlarının DNA örnekleri ile karşılaştırılacak. Akbaş Derneği Başkanı Mehmet Altuğ Ulucan, “DNA örnekleri, Sibirya’da yaşayan beyaz kurtlarla ve daha önce bulunan köpek kemikleri ve fosillerin DNA’ları ile karşılaştırılacak. Bu karşılaştırmalar birbirine yakın çıktığında, tarihte evcilleşen ilk köpeğin Akbaş olduğunu da ispatlamış olacağız” dedi.

Eskişehir’de yetiştirilen ve ABD’de 1970 yılından bu yana ‘En iyi sürü bekçi ve alan koruma köpeği’ ödülünü alan Akbaş çoban köpeklerinin ırk geçmişlerinin belirlenmesi için Akbaş Derneği tarafından Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı ve uluslararası bir ekiple birlikte çalışma başlatıldı. Yeni nesil sekanslama teknolojilerinin kullanılacağı, üst düzey genetik incelemelerle Akbaş ırkının genetik kökeninin aydınlatılmaya çalışılacağı, etik kurul onayı alınan çalışma sonunda çıkacak sonuçlar uluslararası literatürde tüm bilim insanlarıyla paylaşılacak.

30 AKBAŞ’TAN KAN ÖRNEĞİ ALINDI

Çalışma için ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’nden Akbaş Derneği Başkanı Mehmet Altuğ Ulucan’a, köpeklerden kan örneklerinin alınması için özel kitler gönderildi. Ulucan’ın daveti üzerine sahipleri tarafından Türkiye’nin çeşitli illerinden Eskişehir’e getirilen 30 Akbaş köpeğinden, veteriner tarafından ikişer tüp kan örneği alındı. Alınan örnekler Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı Başkanı Doç.Dr.Bengi Çınar Kul ve ekibi tarafından incelendikten sonra çıkan sonuçlar ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’ne gönderilerek, Akbaş köpeklerine benzerlik gösteren Altaylar’da bulunan 33 bin yıllık ‘Altay köpeği’, 18 bin yıllık ‘Altay yavrusu’ fosilleri ve Sibirya’da yaşayan ‘Arktik Kurt’ların DNA örnekleri ile karşılaştırılacak. Tarihte evcilleşen ilk köpeğin Akbaş olduğunu ispatlamak istediklerini belirterek, şöyle konuştu:

“Biz köpeklerimizin en eski ırk olduğundan yola çıkarak böyle bir çalışmaya başladık. Tarihte Akbaş’a ait izler bulduk. Altaylar’daki kaya resimlerinde Akbaş’a benzer çizimler var. Çin kaynaklarında, Türkleri savaşlarda yendikleri zaman Türklerden savaş tazminatı olarak beyaz kurt aldıkları bilgilerine ulaştık. Tarihte beyaz köpeğin izleri çok yoğun bir şeklide var. Bunları artık genetikle bilim anlamında da birleştirmek istedik. Soy geçmişini bildiğimiz safkan 30 Akbaş köpeğinden kan örneği aldık. Şu an Sibirya’da yaşayan beyaz kurtlarla ve daha önce bulunan köpek kemikleri ve fosillerin DNA ları ile karşılaştırılacak. Bu karşılaştırmalar birbirine yakın çıktığında, tarihte evcilleşen ilk köpeğin Akbaş olduğunu da ispatlamış olacağız. Bu köpek yetiştiriciliği camiasında ses getirecek önemli bir araştırma”

‘FENOTİP BENZERLİKLERİ VE YAŞAM ŞEKİLLERİ KURDA ÇOK YAKIN’

Akbaş köpeklerinin fenotip benzerliklerinin ve yaşam şekillerinin kurda çok yakın olduğunu söyleyen Ulucan, “Farklı üniversitelerdeki bilim insanlarının yaptığı 20’ye yakın araştırmaya göre ilk köpeğin Altaylar’da evcilleştirildiği sonucunu veriyor. Sibirya stepleri ve Altaylar bölgesi Türk’ün ana yurdu olarak bilinen bir bölge. Orada yaşayan kurtlara baktığınızda 3 tip kurt görüyorsunuz. Beyaz ‘Arktik kurt’ dediğimiz Sibirya arktik kurtları, ‘Tundra kurdu’ denilen iri kurtlar ve küçük ‘Hint Kurdu’ denilen kurtlar var. Türk mitolojisinde kurdun yeri ayrıdır. Bu beyaz kurtlar da bizim Akbaş köpeklerimize çok benziyor. İncelediğinizde fenotip olarak birbirlerine benziyorlar. Akbaş’larda ağız ve diş yapıları diğer köpeklerden farklı. Aynı zamanda karakter yapıları da diğer köpeklerden farklı. Sürü olarak strateji belirleyip, stratejik çalışabiliyorlar. Fenotip benzerliklerinin yanı sıra yaşam şekilleri de kurda çok yakın” dedi.

1970’DEN BERİ ABD’DE ÜSTÜN IRK SEÇİLİYOR

ABD’de Akbaş köpeklerine çok yoğun ilgi olduğunu ifade eden Ulucan, “ABD’de Tarım Bakanlığının tercih ettiği ilk sıradaki köpek Akbaş. Bu yüzden orada çok yoğun ilgi var. Son rakamlara göre 50 bin kayıtlı Akbaş köpeği var. Akbaş köpekleri, 1970 yılında ABD’ye gittikten sonra, ABD Tarım Bakanlığı tarafından 5 yılda bir yapılan incelemede ‘Üstün Irk’ seçilerek, ‘En iyi sürü bekçi ve alan koruma köpeği’ ödülünü alıyor. Belirli bölgelerdeki çiftliklere köpekler veriliyor. Bu köpekler 5 yıl boyunca gözlemleniyorlar. Yabani hayvanlara karşı müdahaleleri, köpeklerin kendi arasında ve başka köpeklere karşı müdahaleleri, kendi sürüsündeki hayvanlara zarar vermiş mi? Bunlar tek tek değerlendiriliyor. En problemsiz, hiçbir zayiat yaşatmayan ırk olarak 1970 yılından bu yana da Akbaş ırkı seçiliyor” şeklinde konuştu.